خطای کل ( Total Error)

فهرست

در آزمایشگاه‌های پزشکی، خطای کل و خطای کل مجاز دو مفهوم کلیدی برای ارزیابی کیفیت نتایج آزمایش‌ها هستند. به زبان ساده، خطای کل وضعیت واقعی خطاها را توصیف می‌کند، در حالی که خطای کل مجاز مشخص می‌کند چه مقدار از خطاها می‌تواند قابل قبول باشد.

در ادامه به تعریف مختصری از هر یک می پردازیم.

خطای کل (Total Error – TE):

خطای کل به تمامی انحرافات اندازه‌گیری از مقدار واقعی (یا مقدار مرجع) اشاره دارد و شامل دو جزء اصلی است:

خطای سیستماتیک (Systematic Error) : انحراف پایدار و قابل پیش‌بینی از مقدار واقعی که ناشی از عوامل مشخصی مثل تنظیمات دستگاه، کالیبراسیون نادرست یا مواد واکنش‌دهنده می‌باشد.

خطای تصادفی (Random Error) : انحرافات ناگهانی و غیرقابل پیش‌بینی که به دلایل مختلفی مثل نوسانات محیطی یا تغییرات جزئی در شرایط آزمون ایجاد می‌شود.

خطای کل مجاز (Total Allowable Error – TEa):

خطای کل مجاز، حد پذیرش یا تحمل برای خطای کل در یک آزمایش خاص است. این مقدار توسط استانداردها و سازمان‌های نظارتی (مثل CLIA، CAP، یا ISO) تعیین می‌شود و هدف آن ، اطمینان از دقت و صحت نتایج آزمایشگاهی است.

TEa به نوع آزمایش و اهمیت بالینی آن بستگی دارد. برای مثال، خطای کل مجاز برای تست‌های حساس (مثل گلوکز خون) کمتر از تست‌هایی با حساسیت کمتر (مثل آهن سرم) است.

تفاوت های کلیدی:

تعریف:

خطای کل: یک اندازه‌گیری واقعی از خطاهای موجود در آزمایش.

خطای کل مجاز: یک حد آستانه مشخص که نشان می‌دهد آیا نتایج آزمایش قابل‌قبول است یا خیر.

کاربرد:

خطای کل: برای محاسبه و ارزیابی کیفیت واقعی آزمایش‌ها استفاده می‌شود.

خطای کل مجاز: به‌عنوان معیار یا مرجع برای تصمیم‌گیری در مورد قبولی یا رد نتایج استفاده می‌شود.

مقایسه:

اگر TE ≤ TEa باشد، نتایج آزمایش قابل قبول هستند.

اگر TE > TEa باشد، نیاز به بررسی و اصلاح روش، تجهیزات یا شرایط آزمایش است.

اصطلاحات رایج در جدول خطای مجاز:

1. CLIA: این مخفف به معنای Clinical Laboratory Improvement Amendments است که یک قانون در آمریکاست و تحت نظارت وزارت بهداشت و خدمات انسانی آمریکا است. این استاندارد برای بهبود عملکرد آزمایشگاه‌های پزشکی طراحی شده است.

2. CAP: مخفف College of American Pathologists است. این یک سازمان حرفه‌ای برای پزشکان پاتولوژیست در آمریکا است که به ارائه خدمات تشخیصی پاتولوژی و تحقیقات مرتبط با آن می‌پردازد.

3. Biological Variation: این استاندارد برای تعیین میزان تغییرات طبیعی بین فرد به فرد در نتایج آزمایشگاهی طراحی شده است.

4. RCPA: مخفف Royal College of Pathologists of Australasia است. این سازمان در استرالیا و نیوزیلند فعالیت می‌کند و به پشتیبانی از پزشکان پاتولوژیست در کشورهای استرالیا و نیوزیلند می‌پردازد.

استفاده از این مراجع و استانداردها در طراحی و اجرای آزمایش‌ها، بهبود دقت و صحت نتایج را تضمین می‌کند و می‌تواند اعتبار و قابلیت اطمینان آزمایشگاه‌ها را افزایش دهد.