دسته بندی‌ دوره‌ها
0

بلاگ

تریتا آکادمی بلاگ کنترل کیفیت و مدیریت آزمایشگاهی تضمین کیفیت آزمون های آماری دقت در آزمایشگاه های بالینی ( F Test , Anova )

آزمون های آماری دقت در آزمایشگاه های بالینی ( F Test , Anova )

1404/03/18
ارسال شده توسط
اخبار علمی و مقالات ، تضمین کیفیت ، تکنیک های آزمایشگاهی ، کنترل کیفیت ، کنترل کیفیت و مدیریت آزمایشگاهی
283 بازدید

مقدمه

در تکمیل مباحث مربوط به آزمون‌های آماری دقت، لازم به ذکر است که پیش از این، نقش نمودارهای “Duplicate Control Chart” و “Duplicate Solution Chart”  و “”Check Testدر ارزیابی کیفیت عملکرد آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفته است. این نمودارها ابزاری کاربردی به منظور پایش و شناسایی نوسانات غیرعادی یا خطاهای تصادفی در داده‌های نمونه‌های تکراری فراهم می‌آورند و به عنوان بخشی از برنامه‌های پایش کیفی، نقاط عطفی در کنترل فرآیندهای آزمایشگاهی محسوب می‌شوند. در ادامه و به منظور تکمیل فرآیند ارزیابی دقت، آزمون‌های آماری مانند F Test و ANOVA وارد عمل می‌شوند و امکان مقایسه واریانس‌ها و میانگین‌های ثبت‌شده در گروه‌های مختلف داده را فراهم می‌کنند. ترکیب استفاده از این نمودارها و آزمون‌های آماری به آزمایشگاه کمک می‌کند تا بتواند نوسانات داده‌ها را به صورت بصری رصد کرده و در صورت شناسایی روندهای غیرمعمول یا تغییرات معنادار، با بهره‌گیری از آزمون‌های آماری، منشأ خطا یا عوامل موثر بر تغییرات را به طور دقیق‌تر شناسایی و اصلاح نماید. در واقع، استفاده همزمان از آزمون‌های آماری و این نمودارهای کنترلی، ضمانتی مضاعف برای ارتقاء دقت و اطمینان از صحت نتایج و کیفیت عملکرد آزمایشگاه به شمار می‌رود.

F test

برای ارزیابی و مقایسه دقت دو سنجش می توان از این آزمون مقایسه ای استفاده کرد.

هدف آزمون فیشر یا F Test : ارزیابی واریانس SD سیستم است.

ارزیابی واریانس می تواند با نمونه های متفاوت در هر دستگاه انجام شود، ولی به دلیل تغییر غلظت و تغییر ماتریکس نمونه مخصوص در هماتولوژی به دلیل آنمی و دلایل دیگر برای حذف فاکتورهای مداخله گر بهتر است از یک نمونه واحد استفاده شود.

در این آزمون یک نمونه با هر دو دستگاه یا کیت و … چندین بار (حداقل 15 تا 20 بار) سنجش شده و پس از جمع آوری داده ها مقدار انحراف معیار (واریانس) آنها محاسبه شود . در صورتی که مقدار F محاسبه شده کوچک تر از F بحرانی جدول باشد نتیجه پذیرفته می شود.

نکته مورد توجه: در این آزمون نیاز نیست که هر دو سری داده ها به تعداد برابر انجام شود. با توجه به فرمول آزمون F و میزان درجه آزادی واریانس بزرگتر و واریانس کوچکتر می تواند هم نمونه و هم تعداد سنجش ها در هر دو سری متفاوت باشد.

توجه داشته باشید، این آزمون از تقسیم واریانس بزرگتر به واریانس کوچکتر محاسبه می شود، بنابراین همیشه مقدار F از یک بزرگتر است.

E D C B A
دستگاه 2 دستگاه1 1
سنجش تعداد سنجش تعداد 2
16.8 1 15.1 1 3
16.1 2 15.9 2 4
16.9 3 15.7 3 5
17.2 4 14.9 4 6
16.5 5 14.8 5 7
16.4 6 15.2 6 8
16.8 7 15.6 7 9
17.2 8 16.1 8 10
17.3 9 16.2 9 11
17.6 10 15.4 10 12
17.6 11 15.8 11 13
15.4 12 15 12 14
16.8 13 15.4 13 15
16.9 14 15.7 14 16
16.6 15 16.5 15 17
16.3 16 14.8 16 18
16.1 17 14.8 17 19
16.4 18 15.2 18 20
16.5 19 15.6 19 21
16.4 20 15.4 20 22
0.539 SD 14.8 21 23
0.29 VARIANCE 14.9 22 24
15.5 23 25
15.6 24 26
15.8 25 27
0.477 SD 28
0.228 VARIANCE 29
30
1.27 F TEST 31
2.04 F CRITICAL 32

F VALUE = 0.29 / 0.228 = 1.27

درجه آزادی دستگاه یک با 25 سنجش، 24 و درجه آزادی دستگاه دو با 20 سنجش، 19 است.

در این آزمون با توجه به اختلاف مقدار در دو سنجش (به دلیل وجود نامیزانی در دو دستگاه) آزمون تایید شده است.

ANOVA (آنالیز واریانس):

Anova یک روش آماری است که برای مقایسه ی میانگین بیش از دو گروه مختلف استفاده میشود در واقع در این روش به بررسی این موضوع می پردازیم که آیا تفاوت مشاهداتی بین میانگین داده های گروه های مختلف، صرفا به دلیل تغییرات تصادفی است یا اینکه دلیل معناداری برای آن وجود دارد

در ANOVA، واریانس مجذور عدم دقت یا تکرارپذیری Repeatability در یک سری اندازه گیری است.

توجه داشته باشید که تحلیل واریانس (ANOVA) فقط می‌گوید که آیا اختلاف بین گروه‌ها از لحاظ آماری معنادار هست یا خیر ولی نمی‌تواند بگوید که کدام گروه با کدام گروه دیگر تفاوت دارد یا کدام گروه ارجح تر است.

بیشتر در شرایطی که تغییری در اندازه گیری رخ داده باشد مثل تعویض کالیبراتور یا معرف یا دمای سیستم اندازه گیری استفاده می‌شود.

شروط استفاده از ANOVA :

  • نمونه ها دارای توزیع نرمال باشند
  • حتما جامعه آماری ما بیشتر از دو گروه باید باشد
  • مشاهدات هر گروه باید مستقل از گروه دیگر باشد.
  • انجام اندازه گیری های مکرر بر روی یک نمونه باشد.

مقایسه ی F Test با Anova:

آزمون‌های F و ANOVA هر دو مبتنی بر مقایسه واریانس‌ها بوده و نقش مهمی در ارزیابی کنترل کیفیت در آزمایشگاه‌های بالینی ایفا می‌کنند. آزمون F عمدتاً برای مقایسه واریانس دو گروه یا دو مجموعه داده مستقل مورد استفاده قرار می‌گیرد و هدف آن بررسی برابری یا اختلاف معنادار در پراکندگی میان این دو گروه است؛ به عنوان مثال، زمانی که نیاز است میزان پایداری یا یکنواختی نتایج دو روش یا دستگاه مختلف ارزیابی شود، آزمون F گزینه مناسبی خواهد بود. در مقابل، آزمون تحلیل واریانس (ANOVA) با اتکا به آماره F، زمانی به کار می‌رود که هدف مقایسه میانگین چند گروه یا سطوح مختلف یک عامل باشد؛ یعنی آزمون ANOVA مشخص می‌سازد که آیا تفاوت معناداری میان میانگین نتایج گروه‌های مختلف وجود دارد یا خیر. به طور خلاصه، آزمون F غالباً برای مقایسه واریانس دو گروه و آزمون ANOVA برای مقایسه میانگین چند گروه به کار می‌روند و انتخاب آزمون مناسب براساس هدف مطالعه و تعداد گروه‌های مقایسه‌شونده صورت می‌گیرد.

جمع بندی

در مجموع، به‌کارگیری صحیح آزمون‌های آماری دقت مانند F Test و ANOVA و تلفیق آن‌ها با ابزارهای کنترلی نظیر Duplicate Control Chart و Duplicate Solution Chart، نقش اساسی در ارتقاء کیفی نتایج و شناسایی نقاط ضعف احتمالی فرایندهای آزمایشگاهی ایفا می‌کند. این روش‌ها امکان تحلیل جامع‌تری از داده‌های به‌دست‌آمده را فراهم آورده و زمینه‌ساز تصمیم‌گیری‌های دقیق‌تر در راستای بهبود عملکرد آزمایشگاه‌های بالینی خواهند بود. بدیهی است مدیریت مستمر کیفیت به بهره‌گیری از مجموعه‌ای کامل از آزمون‌های آماری نیاز دارد؛ از این‌رو در مقاله آتی، آزمون‌های آماری غیرپارامتری مانند من-ویتنی (Mann–Whitney) و ویلکاکسون (Wilcoxon) به تفصیل مورد بررسی و کاربرد در ارزیابی دقت آزمایشگاه‌های بالینی قرار خواهند گرفت.

منبع:

سری کتاب های اجرای تضمین کیفیت در آزمایشگاه جلد چهارم ( صحه گذاری و تایید روش ها) با تالیف دکتر مظفر جباری

مرتبط با مقاله ی آزمون های آماری دقت ( Duplicate solution chart, Check Test )

 

اشتراک گذاری:

مطالب زیر را حتما مطالعه کنید

12 دیدگاه

به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.

  • Мы предлагаем оформление дипломов ВУЗов в Москве — с печатями, подписями, приложением и возможностью архивной записи (по запросу).
    Документ максимально приближен к оригиналу и проходит визуальную проверку.
    Мы даем гарантию, что в случае проверки документа, подозрений не возникнет.

    – Конфиденциально
    – Доставка 3–7 дней
    – Любая специальность

    Уже более 1602 клиентов воспользовались услугой — теперь ваша очередь.

    [url=http://poligraf7.ru/]Купить государственный диплом[/url] — ответим быстро, без лишних формальностей.

    پاسخ

  • Оформиление дипломов ВУЗов по всей России и СНГ — с печатями, подписями, приложением и возможностью архивной записи (по запросу).
    Документ максимально приближен к оригиналу и проходит визуальную проверку.
    Мы гарантируем, что в случае проверки документа, подозрений не возникнет.

    – Конфиденциально
    – Доставка 3–7 дней
    – Любая специальность

    Уже более 2224 клиентов воспользовались услугой — теперь ваша очередь.

    [url=http://poligraf10.ru/]Здесь[/url] — ответим быстро, без лишних формальностей.

    پاسخ

  • Planning your next adventure? Let ItaliaRail be your trusted companion for seamless travel across Italy
    and beyond!
    With our easy booking platform, you’ll find the best routes, competitive prices,
    and real-time updates—making your trip as smooth as the scenic landscapes outside your window.

    Whether you’re exploring the romantic canals of Venice, the historic streets of Rome,
    or venturing further across Europe, we ensure comfort, reliability, and unforgettable experiences.

    Why choose ItaliaRail? Enjoy exclusive benefits like flexible tickets, 24/7 customer support,
    and special discounts for frequent travelers. Skip the hassle and travel smarter—your dream getaway
    is just a click away. Book with ItaliaRail today and let the journey inspire you!

    insurance car

    پاسخ

  • Абсолютно бесплатный промокод Mostbet. На сегодня контора предлагает всем новичкам воспользоваться не только приветственным бонусом, но и получить дополнительные преференции. Эти льготы игрок получает в том случае, если внимательно отнесётся к процедуре регистрации на сайте. промокоды. Mostbet – один из самых узнаваемых букмекерских брендов в стране. Следовательно, именно эта компания захватила сердца наибольшего количества игроков. Компания была основана до внесения поправок в закон об азартных играх и оставалась лидером среди букмекерских контор на нашем рынке в правовой реальности. Уже один этот факт должен что-то указывать, так как многие клиенты с удовольствием возвращаются к игре в Mostbet. Mostbet – промокод на 35000р. Свежие промокоды Mostbet Все купоны и скидки букмекера Получи бонус 35000 ? Делай ставки на спорт.

    پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید